نیازاجتماعی، ایثار یا عدالت؟

هیچوقت به تفاوت ایثار(جود) و عدالت فکر کرده اید؟به نظر شما ایثار بهتر است یا عدالت؟

اولین چیزی که به ذهن می رسد این است که ایثار مرحله ای بسیار بالاتر از عدالت است. کسی که ایثار می کند نه تنها حق دیگران را ضایع نمی کند از حق خود هم می گذرد وآن را در اختیار دیگران می گذارد. بله از نظر اخلاقی ایثار از عدالت بسیاربالاتر است. اما از نظر دیدگاه اجتماعی چه طور؟حیات اجتماع را کدام تضمین می کند؟

استاد مطهری در کتاب بیست گفتار بسیار زیبا این بحث را مطرح می کنند.که چرا حضرت علی (ع)عدالت را از جنبه ی اجتماعی بالاتر از ایثار و جود می خواند؟

«اما از نظر زندگی اجتماعی چطور ؟ از نظر زندگی اجتماعی و از جنبه عمومی‏ که افراد اجتماع را به صورت یک واحد در می‏آورد ، از این نظر که بنگریم‏ ، می‏بینیم که عدل از جود بالاتر است .
عدل در اجتماع به منزله پایه‏های ساختمان است و احسان از نظر اجتماع به‏ منزله رنگ آمیزی و نقاشی و زینت ساختمان است . اول باید پایه درست‏ باشد بعد نوبت به زینت و رنگ آمیزی و نقاشی می‏رسد . اگر " خانه از پای بست ویران است " ، دیگر چه فایده که " خواجه دربند نقش ایوان " باشد ؟ اما اگر پایه محکم باشد ، در ساختمان بی نقاشی و بی رنگ آمیزی هم‏ می‏توان زندگی کرد . ممکن است ساختمان فوق العاده نقاشی خوب داشته باشد
و ظاهرش جالب باشد ، اما چون پایه خراب است ، یک باران کافی است آن‏ را بر سراهلش خراب کند .
بعلاوه همین جودها و احسانها و ایثارهایی که در مواقعی خوب و مفید است‏ و از نظر جود کننده فضیلتی بسیار عالی است ، از نظر گیرنده فضیلت نیست‏ . حساب او را هم باید کرد،حساب اجتماع را هم باید کرد . اگر رعایت‏ موازنه ی اجتماعی نشود و حساب نکرده صورت بگیرد ، همین فضیلت اخلاقی‏ منجر به خرابی اجتماع می شودجامعه را هرگز با جود و احسان نمی‏توان اداره کرد . پایه ی سازمان اجتماع‏ عدل است. »

حال به جامعه ی خودمان نگاه کنیم.جامعه ی ما ، پر است از رنگ امیزی بر خانه های بدون ستون و پایه که هر آن در معرض فرو ریختن اند.با این نگرش  در می یابیم که نباید مسوولان ما خرسند از این باشند که مردم ما با از خود گذشتگی در برابر کاستی ها وتبعیض ها سکوت می کنند.این ایثارها بیش از اینکه سود داشته باشدکم کم  روح و سلامت را  از جامعه می گیرد.در روابط و تعامل اجتماعی اگر  در موضع ایثار باشی عدالت را تضعیف کرده ای .  اگر ایثار گران جنگ نبودند این جامعه امروز سرپا نبود.همه ی ما مدیون آنها و بازماندگان آنهاییم.اما مبادا در  نتیجه ی این ایثارگری ها به اشتباه  افتاده باشیم. که اگر امروز سرپاییم ، در بحران فردا ها هم  همچنان سر پا می مانیم و سرخوش از چنین تصوراتی  واقع بینی را رها کنیم و بی گدار به آب بزنیم و بحران بیافرینیم.